چه زمانی باید طناب کوهنوردی خود را تعویض کنیم؟

قبل از هر توضیحی باید گفت که سنگنوردی با طناب جدید برای هر ورزشکاری  بسیارمسرت بخش است، ولی هدف از نوشتن این مطلب چگونگی تشخیص دادن زمان مناسب برای جایگزین کردن طناب، بر اساس عامل سقوط و سایر عواملی که طناب شما را با گذشت زمان ضعیف می کند است.

طول عمر طناب چه مدت است؟

متأسفانه زمان دقیقی وجود ندارد که شما بر اساس آن طناب خود را جایگزین کنید. اگر هر طناب مثل پاکت شیر یک تاریخ انقضا داشت کار بسیار راحت می شد، اما طول عمرطناب سنگنوردی شامل فاکتورهای زیادی می شود که به همین دلیل تولید کنندگان نمی توانند زمان مشخصی را برای جایگزین کردن طناب ارائه دهند.

آنها تجربیات خود را در این زمینه در قالب یک کتابچه ی راهنمای اطلاعات، هنگام خرید در اختیار شما قرار می دهند.

در این خصوص یک قانون کلی وجود دارد: اگر به طور روزانه از طنابتان استفاده کنید یا فقط آخر هفته هایتان را به سنگنوردی اختصاص می دهید، طول عمر طناب شما نهایتاَ سه سال می تواند باشد.

برخی از تولید کنندگان طناب همچون پتزل و استرلینگ در این خصوص حتی فیلم ها و نکات مفیدی را نیز برای بالا بردن اطلاعات کاربران که چه موقع بهترین زمان برای جایگزین کردن طناب است ارائه میدهند. این منابع بسیار حائز اهمیت هستند، و حتماً هر شخصی باید نوع طناب خود را از کتابچه راهنما جستجو کند و اطلاعات مربوط به طناب را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

این نکته بسیار قابل تامل است که هر آنچه که تولیدکنندگان در اختیار شما قرار می دهند کافی نیست، زیرا نوع استفاده از طناب برای آنها مشخص نیست و این مسئله ی بسیار مهمی در تشخیص برای جایگزین کردن یک طناب می باشد، بنابراین هر کاربر باید اطلاعات خود را در خصوص نوع طنابی که خریداری کرده و فاکتورهای مختلف آن و آنچه که باعث شکستن طناب می شود را بداند.

برای انتخاب طناب کوهنوردی باید چهار چیز را مدنظر داشته باشید :

    نوع طناب : انتخاب بین تک طناب ، دوقلو ، یک دوم و یا طناب استاتیک به نوع فعالیت شما بستگی دارد.
    قطر و طول : قطر و طول طناب بر وزن و دوام طناب تاثیر میگذارد و بهترین کارکرد آنرا مشخص می کند.
    ویژگی های طناب : مشخصه هاییی مانند درای کاور یا گلدن درای در کاربردهای طناب موثر است.
    درجه ایمنی : این رتبه بندی ها در ارتباط با نوع فعالیت شما خواهد بود.

هر طناب دینامیک و نیمه استاتیکی دارای دو بخش است: هسته و پوسته :

بیشترین قسمت طناب های ورزشی و صنعتی را به طور معمول هسته تشکیل می دهد. شرکت های تولیدکننده ی طناب بافت هسته را تا حد ممکن محکم در نظر می گیرند.

زیرا بخشی که در صورت سقوط جان شما را نجات می دهد هسته است. پوسته نیز بخش با اهمیتی تلقی می شود اما نجات بخش جان شما نمی تواند باشد، پوسته در واقع  از هسته در برابر عواملی که به طول عمر طناب صدمه می زنند محافظت می کند.

توضیحاتی در رابطه با UIAA و فاکتور سقوط:

اکثر طناب های ورزشی (شاید نه همه ی آنها) با درجه سقوط از فدراسیون بین المللی کوهنوردی و سنگنوردی معروف به UIAA  تولید می شوند. این رتبه های سقوط ، که می توانید آن را به عنوان درجه قدرت یک طناب تصور کنید.

می تواند در مکان های متفاوت بین پنج تا دوازده سقوط باشد. UIAA هر طناب را آزمایش می کند تا تعداد فاکتورهای سقوط آن را مورد بررسی قرار دهد، این آزمایشات شامل وارد آوردن همان میزان شوک و فشاری ست که هنگام سقوط روی طناب  وارد می شود.

آنچه که طناب را به سرعت مستهلک می کند:

در سال 2010، سمپوزیوم بین المللی نجات فنیITRS) ) پس از تماس با آب و خاک، برخی از نقاط قوت طناب های دینامیک را آزمایش کرد و نتیجه بسیار ناامید کننده بود.

آب و خاک باعث ضعیف شدن طناب می شوند: آب به میزان قابل توجهی باعث ضعف عملکرد طناب می شود، حداقل 30 درصد طناب ها را ضعیف می کند ، و همچنین خاک نیز بین 20 تا 40 درصد باعث از بین رفتن طناب از داخل (هسته) می شود.

ممکن است تصور کنید که این نتایج به این معنی است که شما باید طناب خود را اغلب بشویید تا کثیف نماند، اما باید در نظر داشته باشید که طناب ها به مواد شیمیایی موجود در صابون ها حساسیت بالایی دارند.

از دیگر عواملی که باعث ضعیف شدن طناب شما می گردد، طول عمر، نور خورشید و اصطکاک است. طناب های دینامیک با گذشت زمان خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهند، به این معنی که حتی اگر سالها با آن سنگنوردی نکرده باشید، یا اگر برای مدت زمان طولانی تری مانند ده سال از آن استفاده نکنید، ممکن است مجبور شوید طناب خود را جایگزین کنید.

اشعه ماورا بنفش خورشید باعث تخریب پوسته می شود و هسته را در معرض پارگی و خرابی قرار می دهد. گرما همچنین می تواند ضخامت پوسته را کاهش دهد. خواه از اصطکاک در برابر کارابین ها باشد خواه زمانیکه  طناب خود را در معرض آفتاب رها می کنید، این گرما به طناب آسیب می رساند.

انواع طناب کوهنوردی از نظر ساختار کلی!

اگر بخواهیم طناب های مورد استفاده برای کوهنوردی را مورد بررسی قرار دهیم ، به دو نوع کلی برخواهیم خورد که به طناب های دینامیک و طناب های استاتیک مشهور هستند. در ادامه به صورت کامل به معرفی این نوع طناب ها می پردازیم:

-طناب های استاتیک :

همان طور که از نام این طناب نیز پیداست ، ساختار آن به گونه ای طراحی شده است که با اعمال بار ۸۰ کیلوگرمی ، طول آن از ۱۰% کل طول طناب بیشتر نشود. این نوع طناب ها بیشتر برای کار در ارتفاع ، رشته های غارنوردی ، دره نوری و… کاربرد دارند.

-طناب های دینامیک :

این نوع طناب بیشتر برای صعود مورد استفاده قرار گرفته و ساختار آن به گونه ای ساخته شده است ، که با اعمال بار ۸۰ کیلوگرمی ، طول آن از ۴۰% کل طول طناب بیشتر نشود. این نوع طناب ها به سه دسته بندی اصلی تقسیم می شوند ، که عبارتند از: تک طناب ، نیم طناب و زوج طناب

نشانه های سایش طناب :

طناب سنگنوردی اگر در طبیعت  در معرض یکی از مواردی که گفته شد قرار گرفته باشد حتماً نشانه های سایش در آن مشهود است. همانطوری که اشاره شد از عوامل بارز سایش طناب، خاک و آب است. مواد شیمیایی، نور خورشید و گرما نیز میتواند رنگ پوسته را تغییر دهد.

مورد مهم دیگری که در فرسایش طناب بسیار حائز اهمیت است تعداد فاکتورهای سقوط است: علائمی که در طناب گویای سقوط های زیاد یا سقوط با ضریب بالا هست شامل نقاطی در طناب می شود که شکل بافت از بین رفته و صاف شده و همچنین از دست رفتن حالت ارتجاعی طناب می باشد و این بدان معنی است که طناب دیگر قادر به جذب سقوط نمی باشد. تغییر شکل بافت طناب که پیشتر اشاره شد نیز نشانگر این است که هسته تغییر شکل داده ودیگر نباید به آن اعتماد کرد.

چگونه می توان طول عمر طناب را افزایش داد ؟

برای اطمینان از دوام بیشتر طناب خود، این هشت دستورالعمل را دنبال کنید:

• از قرار دادن طناب خود در جایی نزدیک به خاک و آب خودداری کنید.
• یک کیسه حمل طناب به همراه یک سفره تهیه کنید تا از طناب در برابر مناطق کثیف و گل آلود محافظت کند.
• روی طناب خود نایستید و اجازه ندهید دیگران روی آن بایستند. سنگنوردان مبتدی معمولا به لم دادن روی طناب علاقمندند و در طبیعت نیز سگها دوست دارند روی طناب بخوابند، با پا گذاشتن روی طناب، خاک به داخل هسته می رود و آن را از داخل تخریب می کند. این کارباعث فرسودگی طناب شما می شود و علائم مشخصی هم ندارد، پس مراقب باشید که روی طنابتان پا نگذارید.
• انتهای طناب را حتماً مشخص کنید. اگر هر بار که صعود می کنید از یک سمت آن بالا می روید، این امر باعث می شود که یک سمت آن ضعیف شود، و مجبورید زودتر از آنچه برنامه ریزی کرده اید طنابتان را جایگزین کنید.
• به هنگام فرود اگر بین راپل (فرود با ابزار) و پایین آمدن (با طنابی که به صعود کننده متصل است) حق انتخاب دارید، همیشه راپل را انتخاب کنید. راپل اصطکاک کمتری نسبت به پایین آمدن ایجاد می کند.
• طناب را فقط در صورت لزوم بشویید. و حتماً از شوینده های مخصوص طناب استفاده کنید.
• در یادداشتی برای خود تعداد دفعات سقوط با ضریب بالا را ثبت کنید، تا در تشخیص زمان مناسب برای تعویض طناب بتوانید از آن کمک بگیرید، همچنین حتماً زمان هایی را که خیس یا شسته می شود نیز ثبت کنید.
• بهتر است عادت کنید که مرتباً طناب خود را بازرسی کنید، توصیه می شود هر بار قبل از صعود آن را حلقه کنید و در ابتدا ، وسط و پایان هر فصل سنگنوردی کاملاً آن را بررسی کنید. به دنبال نقاطی باشید که طناب تغییر شکل در بافت داده و قسمت هایی که حالت ارتجاعی را از دست داده اند باشید، و مراقب هرگونه تغییر رنگ در طناب نیز باشید. کاملاً طبیعی است که پوسته کدر باشد یا پارگی داشته باشد، اما اگر پارگی ایجاد شده در طناب هسته را در معرض دید قرار دهد، زمان آن رسیده که به فکر طناب دیگری باشید.

چرا نحوه نگهداری از طناب مهم است؟

نحوه مراقبت بستگی به نوع طناب شما دارد و اینکه برای چه چیزی از آن استفاده می‌کنید. برای انواع طناب برای مصارف روزمره مانند ساختن پناهگاه برزنتی، بستن تجهیزات در کامیون یا آویزان کردن لباس‌ها برای خشک شدن، نگرانی زیادی در مورد نگهداری طناب نخواهید داشت.

اگر از طناب برای کاری مانند کشیدن یک وسیله یا اعمال فشار زیاد استفاده می‌کنید، باید جوانب نگهداری درست را بدانید.

هنگامی که احساس می‌کنید طناب دیگر برای فعالیت‌های روزمره قابل استفاده نیست، فقط باید یک مدل جدیدتر خریداری کنید. اما اگر می‌خواهید برای یک عمر از طناب خود استفاده کنید، باید به خوبی از آن مراقبت شود.

به ویژه در مورد طناب‌های گران قیمت مانند طناب کوهنوردی، راپلینگ، قایقرانی و عملیات نجات، نگهداری مناسب از هزینه دوباره جلوگیری می‌کند.

چگونه طناب خود را بازنشسته کنیم ؟

طناب خود را در سطل آشغال نیندازید، گزینه های سرگرم کننده زیادی برای تبدیل طناب شما به یک چیز مفید وجود دارد. سنگنوردان با طناب های قدیمی خود با ایده های جالب اشکال متنوعی را خلق می کنند.

به طور مثال می توانید طناب خود را به سادگی به شکل قلاده سگ در بیاورید، یا می توانید خیلی هنرمندانه از آن زیورآلات زیبا یا حتی فرش درست کنید.

نکات مهم نگه داری از طناب های کوهنوردی :

-در صورتی که طناب شما آسیب دیدگی قابل رویت داشته ، تحت وزن بالا قرار گرفته ویا با مواد شیمیایی تماس داشته داشته باشد ، باید آن را تعویض کنید.

-سعی کنید برای زمان هایی که به طناب نیاز ندارید ، آن را در مکانی خشک ، خنک و تاریک نگه دارید.

-سعی کنید از لباس شویی با دور تند برای شستن طناب کوهنوردی خود استفاده نکنید ، چرا که ممکن است آسیب ببیند.

-حتما” قبل از شروع استفاده از طناب و بعد از استفاده از آن ، بدنه را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهید.

-توجه داشته باشید که بعد از اتمام تاریخ انقضای طناب کوهنوردی ، باید آن را تعویض کنید.

-بهتر است در صورت وقوع سقوط به هنگام صخره یا کوهنوری ، طناب خود را برای استفاده بعدی تعویض کنید.

-بهتر است پس از هربار استفاده از طناب کوهنوردی ، آن را با استفاده از برس مخصوص این کار تمیز کنید ، تا طول عمر محصول بالاتر رود.