تسمه چیست؟
تسمه (Belt) از ماده انعطاف‌پذیری ساخته شده که کاربرد آن ایجاد پیوند مکانیکی و انتقال نیرو میان دو یا چند شفت است.
کاربرد تسمه
تسمه‌ها می‌توانند منجر به گردش هم‌جهت پولی یا غلطک‌های سیستم شوند و همچنین می‌توانند به شکل ضربدری باشند تا جهت حرکت پولی‌ها مخالف هم باشد. مقیاس اندازه‌گیری تسمه‌ها میلی‌متر و اینچ است، که در تسمه‌های میلی‌متری قطر خارجی و در تسمه‌های اینچی قطر داخلی اندازه‌گیری شده است.
یکی از ارزان‌ترین راه‌های انتقال قدرت میان شفت‌ها تسمه است. در بسیاری از صنایع برای انتقال قطعات از تسمه‌ها استفاده می‌شود چرا که از مزایایی مانند حرکت آرام و سر و صدای کم برخوردار است، اما نسبت به چرخ‌دنده‌ها و زنجیرها قدرت کمتری دارد.
انواع تسمه
انواع تسمه بر اساس میزان قدرت انتقالی و فاصله دو محور موتور، شش نوع دارند که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
تسمه تخت
این نوع تسمه بیشتر برای فواصل طولانی کاربرد دارد.
تسمه گرد
تسمه گرد برای انتقال نیروهای کم و کوچک استفاده می‌شود.
تسمه V شکل یا ذوزنقه‌ای
این نوع تسمه ذودنقه‌هایی برای انتقال نیروهای بزرگ کاربرد دارد.
تسمه چند شیار
تسمه‌های V شکل وقتی کنار هم قرار بگیرند، تسمه‌های چند شیار را می‌سازند و برای انتقال نیروهای بسیار بزرگ استفاده می‌شود.
تسمه آجدار
تسمه‌های آجدار از تسمه تخت و V شکل تشکیل شده و در موتورهای کوچک داخل دستگاه‌های خانگی مانند ماشین لباس‌شویی، میکسر و غیره کاربرد دارد.
انواع تسمه V شکل
تسمه V شکل روکش‌دار
تسمه‌های V شکل روکش‌دار از پرکاربردترین تسمه‌ها است که برای غلطک معمولی طراحی شده و مدور و مقرون به صرفه برای استفاده در صنایع است.
این نوع تسمه مزایایی در مصرف دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• قدرت بسیار بالا در انتقال نیرو
• مقاومت بالا در مقابل حرارت و روغن
• ضد الکتریسیته ساکن
تسمه V شکل دنده‌ای
_1000.webp)
تسمه‌های V شکل دنده‌ای همانند تسمه‌های V شکل روکش‌دار بوده اما تفاوت آن‌ها در قالب تولید شدن این نوع تسمه است. این نوع تسمه می‌تواند به دور غلطک و پولی کوچک نیز بچرخد، و چرخش تسمه به دور پولی کوچک باعث می‌شود تا دندانه‌های تسمه به خوبی به پولی چنگ زده و چسبندگی را افزایش دهد.
به دلایل گفته شده و همچنین منعطف بودن این نوع تسمه، طول عمر مفید بالایی برای این تسمه ایجاد کرده است.
این نوع تسمه نیز مزایایی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• مقرون به صرفه بودن
• انتقال بهتر نیرو
• دوام بهتر
تسمه V شکل مخصوص
_1000.webp)
تسمه‌های V شکل مخصوص روکش‌دار از سه بخش لاستیک فشرده، نخ‌های تسمه، پارچه روکش تشکیل شده که هر کدام کار خاصی انجام می‌دهند. به عنوان مثال، لاستیک فشرده مقاومت بالایی در برابر تغییرات حرارتی و فشار دارد.
همچنین نخ‌های تسمه، باعث انتقال نیرو در تسمه می‌شوند، و پارچه روکش‌دار، تسمه را از شرایط محیطی محافظت می‌کند.
این نوع تسمه، ویژگی‌های تسمه V شکل روکش‌دار را به همراه مقاومت بالا در برابر تغییرات طولی کارکرد چند تسمه در کنار هم دارد.
انواع تسمه چند شیار
تسمه چند خطی ساده
این نوع تسمه از چند تسمه تک تشکیل شده است که توسط یک نوار در بالا به هم متصل شده و تشکیل یک تسمه واحد را می‌دهند و مشابه تسمه V شکل ساده است و مزایای بیشتری از آن دارد که در ادامه میبینید:
• این نوع تسمه‌ها نسبت به یکدیگر عقب و جلو نمی‌شوند.
• امکان استفاده از خط سیرهای افقی بدون کمترین مشکلی
• قدرت بالا در جذب شوک‌های ضربه‌ای
• مقاومت در مقابل روغن و حرارت
• ضد الکتریسیته ساکن
• قدرت بالا و کشش یکنواخت در تمام تسمه
از تسمه‌های چند خطی برای مواقعی که لرزش‌های معمولی تسمه اثر نامناسبی بر عملکرد دستگاه بگذارد، استفاده می‌شود.
انواع تسمه آهنی
یکی از پرکاربردترین تجهیزات حمل بار قلابی شکل، تسمه‌ها هستند. استفاده از این تجهیزات صنعتی نیازمند دانش و تخصص خاص است تا از آسیب به قطعات و تجهیزات دیگر جلوگیری شود. استفاده نادرست از تجهیزاتی مانند انواع تسمه، باعث فرسایش و آسیب به تسمه و کاهش عمر آن می‌شود.
تسمه آهنی چیست؟
زنجیرهای تسمه‌ای بر اساس استانداردهای آمریکایی از جنس آهن با درصد کمی از کربن ساخته می‌شدند. استانداردها در ساخت تسمه‌ها، ویژگی‌هایی‌از قبیل حداقل بار وارد شده و نظارت و تجهیزات برای زنجیر آلیاژ فولادی را بیان می‌کنند. همچنین تولیدکنندگان با استفاده از یک برچسب روی محصول، اندازه، ظرفیت بار و نام تولید کننده را اعلام می‌کنند.
تسمه آهنی دارای مزایای برتری نسبت به سایر انواع تسمه است که این مزیت‌ها، موقعیت مناسب برای بارهای ناهموار و خشن، حالت‌های سایشی و دماهای بالت هستند، اما این زنجیرهای آلیاژ فولادی نباید در دمای بیش از ۱۰۰ درجه فارنهایت استفاده شوند، علاوه بر این با توجه به اتصالات تسمه آهنی و تمرکز تنش در اتصالات، نسبت به تسمه های طناب سیمی در اثر تنش کوچی امکان آسیب دیدن دارد.
اتصالاتی که برای زنجیرها استفاده می‌شود شامل موارد زیر است:
• اتصال حلقه‌ای
• اتصال مستطیل کشیده شده
• اتصال گلابی شکل
• انواع مختلفی از قلاب‌های لغزان یا چنگکی
این اتصالات با توجه به نوع تسمه باید از استحکام مشخصی برخوردار باشد، برای مثال اتصال می‌تواند از طریق جوش یا اتصالات مکانیکی باشد که تولیدکنندگان با توجه به نظر متخصصان نوع اتصال را انتخاب می‌کنند. از معایب این تسمه این است که تسمه‌های آهنی نسبت به سایر انواع تسمه گران قیمت‌تر هستند.
تسمه‌های طناب سیمی
انواع تسمه طناب سیمی از سیم‌های تابیده شده ساخته می‌شود که تعداد سیم‌ها معمولا ۱۹ و ۳۷ و تعداد رشته‌ها ۶ و ۷ هستند.
مغزی این تسمه از الیاف( انعطاف بیشتر) یا هسته سیمی( استحکام بیشتر) است که برای استحکام و فرم‌دهی به سیم طنابی طراحی شده است.
این تسمه‌ها از پرکاربردترین تسمه‌ها هستند که به دلیل مزایای خاص آن است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
• نرخ استحکام به وزن بالای آن
• انعطاف‌پذیری خوب
• ذخیره‌سازی قدرت بالا
• راحتی در بازرسی
• بر خلاف زنجیر، بروز ایراد در یکی از قسمت‌های تسمه، باعث ایجاد مشکل در عملکرد سیستم نمی‌شود.
از جمله معایب این نوع تسمه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• تاب خوردن باعث توزیع ناهمسان بار و ایجاد تنش خمشی در رشته‌های بیرونی آن می‌شود و در اثر پیچانده شدن این تغییر دائمی خواهد شد.
• انواع تسمه طناب سیمی با مغزی لیفی مقاومت کار در دمای بیش از ۲۰۰ درجه فارنهایت به طور مداوم را ندارند.
• تسمه‌های طناب سیمی با مغزی مستقل مقاومت کار در دمای بیش از ۴۰۰ درجه فارنهایت یا کمتر از منفی ۶۰ درجه فارنهایت را ندارند.
تسمه مش فلزی
تسمه‌های مش فلزی از جنس فولاد ضد زنگ و کربن ساخته شده و در بلند کردن میله و صفحه‌های فلزی یا تجهیزاتی که تمایل به بریدن تسمه‌های تخت مصنوعی را دارند، کاربرد دارد.
استاندارد تسمه‌های مش فلزی در سه محدوده کار سنگین، کار متوسط و کار سبک است. این نوع تسمه مانند تسمه اهنی در دمای بالا و عملیات ساینده کاربرد دارد. برای افزایش مقاومت این نوع تسمه آن را به پلی وینیل کلراید آغشته می‌کنند.
تسمه طناب الیافی
طناب‌ها به دو روش بافته می‌شوند که شامل، تابیده شده و قیطان بافی شده هستند. تسمه‌ها طناب‌های تابیده شده با ۳ رشته هستند.
طناب‌های قیطان بافی شده دارای قطر کم هستند و موارد کاربرد آن‌ها مانند بند رخت، شال و غیره هستند که در تسمه‌های بلند‌کننده کاربردی ندارند.
تسمه گرد الیافی
این نوع تسمه لوله‌ای شکل و ساخته شده از الیاف فیلامنتی ممتد و بافته نشده است که با یک کاور پوشانده و حفظ شده است.
محدوده دمایی استفاده از این تسمه منفی ۴۰ درجه سانتی‌گراد تا ۹۰ درجه سانتی‌گراد است.
انواع تسمه گرد الیافی
.webp)
تسمه‌های بی انتها
این تسمه‌ها ممتد، بدون سر با یک کاور محافظ ساخته می‌شوند.
تسمه‌های دو چشمی
تسمه دو چشمی در ابتدا و انتها دارای چشمی بوده و یک روکش اضافی روی بدنه خود دارد.
تسمه‌های چند پایه
این تسمه مانند نام خود دارای چند پایه بوده و ظرفیت بار برای این تسمه‌ها که زاویه قرار گیری تسمه را نشان می‌دهند، تفاوت دارد.
.webp)
نتیجه
در این مقاله با انواع تسمه و کاربرد آن آشنا شدیم که بر اساس فاصله دو محور موتور و قدرت انتقال تقسیم بندی می شوند. ساختار هر کدام نیز متناسب با کاربرد و میزان قدرت مورد نیاز برای انجام کار طراحی شده است.
